TÜİK verileri paylaştı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Teknogirişim Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı. Buna göre, teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının yüzde 87,1’ini erkekler, yüzde 12,9’unu kadınlar oluşturdu. Cevaplayıcılar en yüksek eğitim seviyesi ve cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin yüzde 46,0 ile lisans mezunu olduğu görüldü. Bunu yüksek lisans (yüzde 23,5) ve doktora veya eşdeğeri (yüzde 19,7) mezuniyet düzeyleri izledi.

Türkiye’de kurulmuş, teknoloji ve yenilik odaklı, ölçeklenebilir iş modelleriyle faaliyet gösteren girişimler olan teknogirişimlerin sayısı 10 bin 589 olurken; TR81 Zonguldak, Karabük ve Bartın Bölgesindeki teknogirişim sayısı 40 oldu.

Kadınlarda ise en yüksek pay lisans mezunlarında (yüzde 36,1) olup, bunu doktora veya eşdeğeri (yüzde 28,5) ve yüksek lisans (yüzde 24,6) takip etti.

Genel olarak, her iki cinsiyette de teknogirişimlerin kurucu ortakları ağırlıklı olarak lisans ve üzeri eğitim düzeyine sahiptir; kadınlarda lisansüstü eğitimin payının görece daha yüksek olduğu dikkat çekmektedir.

Teknogirişim ortaklarının yüzde 49,7’si mühendislik, imalat ve inşaat eğitim alanından mezun oldu

Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının lisans düzeyinde ilk üç eğitim alanı sırasıyla; mühendislik, imalat ve inşaat (yüzde 49,7), iş, yönetim ve hukuk (yüzde 12,7), bilişim ve iletişim teknolojileri (yüzde 11,8) oldu.

Teknogirişim ortaklarının iş deneyimlerinde özel sektör ve girişimcilik öne çıktı

Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortakları daha önceki iş deneyimlerine göre incelendiğinde, cevaplayıcıların yüzde 81,4’ünün özel sektörde ücretli olarak çalıştığı, yüzde 46,5’inin girişimci olduğu ve yüzde 31,4’ünün serbest meslek deneyimine sahip olduğu görüldü. Cevaplayıcıların yüzde 30,3’ü kamu sektöründe çalıştığını,yüzde 24,4’ü akademisyen olduğunu belirtirken yüzde 3,9’ü ise ilk iş deneyimi olduğunu belirtti. Teknogirişim öncesinde girişimcilik deneyimine sahip olanların ise yüzde 31,4’ünün 0-2 yıl,yüzde 27,3’ünün ise 3-5 yıllık girişimcilik deneyimleri olduğu tespit edildi.

Teknogirişim ortaklarının yüzde 37,4’ü yurt dışında eğitim veya iş deneyimine sahip

Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının yurt dışında eğitim veya iş deneyimine sahip olma oranının yüzde 37,4 olduğu gözlendi. Bunların içerisinde; yurt dışında eğitim alanların oranı yüzde 70,9 oldu. Bunu sırası ile yurt içinde yerleşik şirket tarafından yurt dışında görevlendirilenler (yüzde 41,3), yurt dışında ücretli çalışan olarak istihdamda yer almış olanlar (yüzde 41,3) ve yurt dışında girişimcilik deneyimine sahip olanlar (yüzde 35,7) takip etti.

Anne ve babaların en yaygın meslek grubu kamu çalışanı

Teknogirişim kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının babalarının en yaygın meslek grubu, yüzde 32,9 ile kamu çalışanı oldu. Bunu takip eden meslek grupları ise sırasıyla, serbest meslek sahipleri (yüzde 27,0), özel sektörde ücretli çalışanlar (yüzde 25,5), girişimciler (yüzde 12,5) ve akademisyenler (yüzde 1,7) oldu.

Teknogirişim kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının annelerinin yüzde 66,6’sının ev işleri ile meşgul olduğu görüldü. Annelerin meslek grupları incelendiğinde, en yaygın meslek grubunun yüzde 16,4 ile kamu çalışanları olduğu, bunu sırasıyla, özel sektörde ücretli çalışanlar (yüzde 8,8), serbest meslek sahipleri (yüzde 4,0), girişimciler (yüzde 3,2) ve akademisyenlerin (yüzde 0,9) takip ettiği görüldü.

Teknogirişim personeli içerisinde kadın personel oranı yüzde 31,0

Teknogirişimlerde çalışan personelin yüzde 69,0’ını erkekler, yüzde 31,0’ını kadınlar oluşturmaktadır. Eğitim seviyesi ve cinsiyete göre incelendiğinde, erkek personelin en yüksek oranla lisans mezunu olduğu (yüzde 66,5) görülmektedir. Bunu yüksek lisans (yüzde 10,0), lise ve dengi (yüzde 9,1), meslek yüksekokulu (yüzde 7,7), doktora veya eşdeğeri (yüzde 4,4) ve diğer (yüzde 2,2) eğitim seviyeleri takip etmektedir.

Kadın personelde ise en yüksek pay yine lisans mezunlarına ait olup, bu oran yüzde 68,7’dir. Kadın çalışanlarda yüksek lisans mezunları yüzde 11,2 ile ikinci sırada yer almakta, bunu lise ve dengi (yüzde 7,6), meslek yüksekokulu (yüzde 6,3), doktora veya eşdeğeri (yüzde 3,2) ve diğer (yüzde 3,0) takip etmektedir.

Uzmanlık sahibi personel işe almayı deneyen teknogirişimlerin yüzde 34,1’i güçlükle karşılaştı

Teknogirişimlerin yüzde 48,5’i 2024 yılı içerisinde Ar-Ge, yenilik, tasarım, yazılım, pazarlama vb. stratejik konularda uzmanlık sahibi bir personeli işe aldı veya almayı denedi. Bu teknogirişimlerden yüzde 34,1’i bu pozisyonları doldurmakta zorluk yaşadı.

Teknogirişimlerin personel işe alım sürecinde yaşadığı zorluklar incelendiğinde, başvuru sahiplerinin yüksek ücret beklentisi öne çıkarken; bunu ilgili alanda gerekli niteliklere sahip olunmaması ve başvuru sahiplerinin ilgili iş deneyimine sahip olmaması takip etti.

Teknogirişimlerin en önemli finansman kaynağı kendi sermayesi/özkaynakları oldu

Teknogirişimlerin kuruluş döneminde ve 2024 yılı içerisinde en önemli finansman kaynakları ayrı ayrı incelendi. Teknogirişimler için kuruluş döneminde kendi sermayesi/özkaynakları yüzde 89,7 ile en önemli finansman kaynağı olurken, bu oran referans dönemde yüzde 79,0 oldu.

Teknogirişimler için en önemli engelleyici faktör yüzde 80,8 ile yüksek maliyetler oldu

Teknogirişimin kuruluşundan itibaren gerçekleştirdiği faaliyetlerde en önemli engelleyici faktör olarak yüksek maliyetler yüzde 80,8 ile ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 54,2 ile özkaynakların yetersizliği, yüzde 52,1 ile kredi veya girişim sermayesi/özel sermaye yetersizliği, yüzde 50,3 ile kamu hibeleri ya da sübvansiyonlarına ulaşım sağlayamama takip etti.

Teknogirişimlerin yüzde 54,4’ü yeni finansman arayışında bulundu

Yeni finansman arayışında bulunan teknogirişimlerin payı yüzde 54,4 olurken bu teknogirişimlerin yüzde 72,2’si gelen yatırım tekliflerini yetersiz buldu. Yeni finansman arayışında bulunan teknogirişimlerin zorluk yaşadığı diğer alanlar; yüzde 55,2 ile yatırımcının girişimden beklenenden fazla katılım payı talep etmesi, yüzde 44,2 ile sunulan sözleşme hükümlerinin kabul edilebilir olmaması, yüzde 40,8 ile karar alma özerkliğinin olumsuz yönde etkilenmesi oldu.

E-satış yapan teknogirişimlerin oranı yüzde 22,2

Teknogirişimlerin yüzde 22,2’si, 2024 yılında İnternet (web siteleri ya da mobil uygulamalar) ve/veya Elektronik Veri Alışverişi (EDI) aracılığı ile e-satış yaptı. Bu girişimlerin yüzde 20,4’ü web sitesi ya da mobil uygulamalar üzerinden web satış yaptı. Web sitesi ya da mobil uygulamalar üzerinden mal veya hizmet satışı yapan teknogirişimlerin yüzde 88,9’u kendi web siteleri ya da mobil uygulamalarını kullanırken yüzde 31,2’si farklı girişimlerin de satış yapabildiği çevrimiçi mağazalar ve pazar yerleri ile mobil uygulamalarını kullandı.

Teknogirişimlerin yurt dışına gerçekleşen e-satışlarında ilk sırayı Avrupa Birliği aldı

Teknogirişimlerin 2024 yılında İnternet (web siteleri ya da mobil uygulamalar) aracılığı ile gerçekleştirdikleri e-satış oranları coğrafi bölge dağılımına göre incelendiğinde; e-satış yapan teknogirişimlerin yüzde 94,9’u yurt içine e-satış yaptığını ifade etti. Bunu; yüzde 28,4 ile Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, yüzde 22,5 ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD), yüzde 20,0 ile diğer ülkeler, yüzde 17,8 ile Yakın ve Orta Doğu ülkeleri ve yüzde 14,9 ile Türk Cumhuriyetleri takip etti.

Ar-Ge faaliyeti yürüten teknogirişimlerin yüzde 25,6’sı ihracat yaptı

Teknogirişimlerin yüzde 22,8’i 2024 yılında piyasaya sunduğu mal veya hizmetler için ihracat gerçekleştirdi. 2020?2024 yılları arasında herhangi bir yılda Ar-Ge faaliyeti yürüten teknogirişimlerin oranı yüzde 74,4’tür. İhracat performansı ile Ar-Ge faaliyetleri arasındaki ilişki incelendiğinde, Ar-Ge faaliyeti yürüten teknogirişimlerin yüzde 25,6’sının ihracat yaptığı, Ar-Ge faaliyeti yürütmeyen teknogirişimlerde ise bu oranın yüzde 12,9 olduğu görüldü.

2024 yılında en fazla ihracat yapılan coğrafi bölge AB oldu

İhracat yapan teknogirişimlerin yüzde 66,2’si AB ülkelerine, yüzde 41,5’i diğer ülkelere, yüzde 40,1’i ABD’ye, yüzde 36,3’ü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve yüzde 26,6’sı Türk Cumhuriyetleri’ne ihracat gerçekleştirdi.

Lojistik maliyetlerin yüksekliği ihracatta karşılaşılan en önemli zorluk oldu

2024 yılında ihracat gerçekleştiren teknogirişimlerin yaşadığı zorlukların başında yüzde 29,9 ile lojistik maliyetlerin yüksekliği geldi. Bunu; yurtdışına satılan ürünlerin teslim edilmesinin veya iade edilmesinin yüksek maliyeti (yüzde 27,6), online ödeme sistemi ile ilgili zorluklar (yüzde 22,2), gümrükleme işlemlerinde yaşanan sorunlar (yüzde 20,5) ve standart ve regülasyonlara uyumluluk sorunu (yüzde 19,9) izledi.

Teknogirişimler en önemli rekabet avantajının yenilikçi teknoloji sunmaları olduğunu ifade etti

Teknogirişimler 2022-2024 döneminde, ekonomik performanslarını artırmada en etkili stratejinin yüzde 77,5 ile yenilikçi teknoloji sunmaları olduğunu ifade etti. Bunu yüzde 76,0 ile iyi müşteri ilişkileri ve yüzde 66,2 ile alanda deneyimli, güçlü bir ekibe sahip olma takip etti.