'Demokratik toplumların vazgeçilmezleri'

Ensar Vakfı Bartın Şube Başkanı Murat Yıldırım, Sivil toplum kuruluşları üzerine yazı yayınladı.

Yıldırım, vakfın Türkiye ve Bartın Genelinde yaptığı sosyal hizmetler üzerine de değindi.

Yıldırım'ın değerlendirmelerinden satır başları şöyle: 'Sivil toplum kuruluşları, demokratik toplumların vazgeçilmez aktörleri olarak bireylerin örgütlenme, katılım ve hak arama süreçlerinde önemli rol oynar. Türkiye'de STK'ların gelişimi, siyasal rejimlerin, toplumsal ihtiyaçların ve kültürel dinamiklerin etkisiyle şekillenmiştir. Çok partili hayata geçişle birlikte örgütlenme özgürlüğü genişlemiş, 1980 sonrası kurumsallaşma ve tematik ayrışma yaşanmıştır. 2000'li yıllarda dijitalleşme ve siyasi kutuplaşma STK'ların yapısını etkilemiş, dini temelli vakıflar eğitim ve gençlik alanında öne çıkmıştır. Çalışma, Tügva, Ensar Vakfı, Önder, Mttp ve İlim Yayma Cemiyeti gibi vakıfların toplum ve gençlik ile ilgili faaliyetler yürütmüşlerdir.

1950'de çok partili hayata geçişle birlikte bireylerin örgütlenme hakkı anayasal güvence altına alınmıştır.

Bu dönemde kurulan STK'lar genellikle:
• Yardımlaşma dernekleri
• Meslek odaları
• Spor kulüpleri
• Vakıflar şeklinde örgütlenmiştir. Sendikalar, özellikle 1961 Anayasası ile güç kazanmış; Türk-İş gibi konfederasyonlar kurulmuştur. Ancak 1971 ve 1980 askeri müdahaleleri, örgütlenme özgürlüğünü ciddi biçimde kısıtlamış, birçok dernek ve sendika kapatılmıştır.
1980 darbesi sonrası STK'lar sıkı denetime tabi tutulmuş, Dernekler Kanunu yeniden düzenlenmiştir. 1990'larla birlikte insan hakları, kadın hakları, çevre, engelli hakları gibi tematik alanlarda uzmanlaşmış STK'lar ortaya çıkmıştır. Bu dönemde dini değerleri önceleyen vakıflar da güç kazanmıştır:

• İlim Yayma Cemiyeti (1951): İmam Hatip okullarının açılmasına öncülük etmiş, öğrenci bursları ve yurt hizmetleri sunmuştur.

• Ensar Vakfı (1979): Din ve ahlak eğitimi odaklı faaliyetler yürütmüş, seminerler ve yayınlarla kamuoyunda görünürlük kazanmıştır.

Başkan Vakfın Özellikle İstanbul özelinde yüzlerce gence ücretsiz yemek hizmeti verdiğini burs hizmetleri ve konferanslar ve seminerlerle eğitime olan desteklerini ifade etti.
Avrupa Birliği ile ilişkilerin gelişmesi, STK'ların proje üretme kapasitesini artırmış, AB fonları aracılığıyla birçok sosyal proje hayata geçirilmiştir.
2000'li yıllarda STK'lar dijitalleşmiş, sosyal medya kampanyalarıyla daha geniş kitlelere ulaşmıştır. Bu dönemde dini temelli STK'lar daha görünür hale gelmiştir:
• ÖNDER (1958): İmam Hatip mezunları derneği olarak eğitim, kültür ve sosyal projelerle faaliyet göstermiştir.
• TÜGVA (2014): Gençlik odaklı projelerle tanınmış, değerler eğitimi ve sosyal sorumluluk çalışmaları yürütmüştür.
Türkiye'de STK'lar, siyasal rejimlerin, toplumsal ihtiyaçların ve kültürel dinamiklerin etkisiyle dönüşüm geçirmiştir. TÜGVA, Ensar Vakfı, ÖNDER ve İlim Yayma Cemiyeti gibi vakıflar, özellikle eğitim ve gençlik alanında etkili olmuş; muhafazakr kesimlerin sivil toplumda temsilini güçlendirmiştir. Bu çeşitlilik, Türkiye'de sivil toplumun çok sesliliğini ve dinamik yapısını yansıtmaktadır.'