Bartın'ın karanlık yılları

Tarihler 19. yüzyılın sonlarını gösterdiğinde Bartın ve çevresi, dönemin en ciddi sağlık sorunlarından biri olan frengi hastalığıyla adeta kuşatma altındaydı.

Dönemin sağlık kayıtlarına göre frengi hastalığı, en çok cinsel organlarda, ağız, dudak ve dilde çıkan yaralarla kendini gösteriyordu. Tedavi edilmediği takdirde hastalık, ağır sağlık sorunlarına ve çok sayıda ölüme neden oldu.

Artan vakalar üzerine Bartın'da frengi hastanesi açılması gündeme geldi.

Kayıtlara göre, hastalığın yaygınlığı o kadar ciddi boyuttaydı ki, 1897 yılında hastane masraflarının karşılanması için İstanbul'dan ödenek gönderildi.

Aynı yıl 4 Ekim'de, frengi tedavisinde görevli Mösyö Düring'e Bartın, Ereğli ve Düzce'deki hastaların ihtiyaçlarını karşılamak üzere 25 kalem tıbbi malzeme için 6 bin 280 kuruş tahsis edildi.

Bartın'da frengi ile mücadele kapsamında hastane kurulduğu gibi kaza içindeki yerleşim yerlerinde hastalığın teşhisi için seyyar tabipler de görevlendirildi.

Bu gelişmeler, hastalığın bölgedeki yayılımını net bir şekilde gözler önüne seriyor.

Bartın ve Amasra, Karadeniz'de Kafkasya ve Kırım'dan gelen gemiler için o dönemlerde uğrak noktalarından biriydi. Tarihi kayıtlara göre Bartın ve çevresine genelde hastalıklar denizyoluyla gelen yolcu ve askerler tarafından bulaştırıldı.

Frengiyle mücadele yalnızca Bartın'la sınırlı kalmadı. Kastamonu, Sinop, Safranbolu, Çankırı, Bolu ve çevre ilçelerde de frengi hastaneleri kuruldu.

Osmanlı arşivlerine yansıyan bilgiler, bu hastanelerin 1900'lü yılların başına kadar aktif olarak hizmet verdiğini ortaya koyuyor.

Uzmanlara göre bu durum, frenginin yalnızca bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda ciddi bir halk sağlığı krizi olduğunu gösteriyor. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar devam ettiği anlaşılan frengi vakaları, bölgenin sağlık tarihine kara bir leke olarak geçti.

Frengi Hastanesi nerede kuruldu?

Yazdığı kitaplar ve yaptığı tarih araştırmaları ile Bartın tarihine ışık tutan Çetin Asma'dan edinilen bilgilere göre, 19. yüzyılın sonlarında frengiyle mücadele amacıyla inşa edilen Bartın'daki Frengi Hastanesi, zaman içinde farklı alanlarda hizmet verdikten sonra yıkıldı. Tarihi binanın yerine Bartın Merkez Camii ve Külliyesi'nin inşaatı sürüyor.

Frengi Hastanesi olarak hizmet veren yapı, daha sonra Memleket Hastanesine dönüştürülerek sağlık alanındaki işlevini sürdürdü.

Hastanenin, şu anda İl Sağlık Müdürlüğü'nün bulunduğu alana taşınmasının ardından boş kalan bina bir dönem marangozluk tesisi olarak kullanıldı.

Zamanla eğitim alanına tahsis edilen yapı, okul olarak hizmet verdikten sonra yakın tarihte yıkıldı.

Yerine inşa edilen Bartın Merkez Camii ve Külliyesinin tamamlanmasının ardından ibadet ve sosyal faaliyetler için kullanılacak.

Frengi hastalığı nedir?

Sifiliz olarak da bilinen frengi, genellikle cinsel yolla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Temel nedeni cinsel ilişki olan frengi hastalığı, anneden bebeğe kalıtsal yolla geçerek de meydana gelebilir. İsilik tarzında ciltte küçük deri döküntüsü belirtileriyle ortaya çıkan frengi, erken teşhis edilirse iyileşme oranı yüksek bir hastalıktır. Ancak tedavi edilmediği takdirde kalp, beyin ve diğer organlara ciddi zararlar verebilir.